Gökbilimci Hoca, Çok Sevdiği Gökyüzüne Kavuştu. Yeni Kuşak Köy Enstitülü
Prof. Dr. Osman Demircan’ı Yitirdik
Birlikte Antarktika’da NASA Üssünde yapacağımız bilimsel bir çalışma ve belgesel çekim projemiz yarım kaldı sevgili dostum Prof. Dr. Osman DEMİRCAN’ı kaybettik (28 Kasım 2023). Acımız büyük. Çanakkale ve Gökbilim Dünyası öksüz kaldı…
Kültür ve Bilim insanı Prof. Dr. Osman Demircan; 1949 yılında Çanakkale’de fakir bir ailede doğdu, ilk ve yüksek öğretmen okullarını inşaatlarda çalışarak Lisans öğrenimiyle beraber 1971 yılında tamamladı. Ögrencilik yıllarında Ege Üniversitesi Gözlemevi’nde de çalışan Osman Demircan, Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nde yüksek lisansını tamamladıktan sonra İngiltere Manchester Üniversitesi’nde yüksek lisans ve doktora öğrenimini yakın çift yıldızların modellenmesi üzerine yaptı. 1978 yılında aynı yerde doktora üstü çalışması sırasında Apollo Projesinden burs aldı. 1979-1981 yılları arasında Bingazi, Libya Üniversitesi Fizik Bölümü’nde alt yapıyı hazırlayarak Astronomi öğretimini başlattı. 1982-1989 yılları arasında ODTÜ Fizik Bölümü’nde Fizik ve Astronomi derslerini verdi. Bu dönemde yaptığı bilimsel araştırmalar için Rektörlükten ve TÜBİTAK’tan Bilim Teşvik ödülleri aldı, hâlâ etkin çalışan bir öğrenci topluluğunu kurdu ve öğrenci etkinlikleri için 40-cm’lik bir teleskop içeren Gözlemevi binasının kurulmasına ve Gözlemsel Astronomi etkinlikleri planlamasına önayak oldu. Bu arada bir yıl boyunca Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü’nde Gözlemsel Astronomi dersleri verdi. 1989-1999 yılları arasında Ankara Üniversitesi Gözlemevi’nde ve Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nde etkin çalışan araştırma grubuyla Rektörlükten, Prof. Dr. Mustafa PARLAR Vakfı’ndan ve Türk Hava Kurumu’ndan bilim teşvik ödülleri aldı.
Prof. Dr. Osman DEMİRCAN, 1980’li yılların başından bugüne “Ulusal Gözlemevi” fikrinin, kurulmasının ve etkin kullanımının her aşamasında etkin rol almıştır.
Prof. Dr. Osman DEMİRCAN, Ekim 2012’de emekli olduğu ve 2016 yılına kadar Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fizik ve kurucusu olduğu Astronomi ve Uzay Bilimleri ve Teknolojileri Bölümlerinde çalıştı. Üniversitenin yönetiminde her düzeyde görev üstlendi. Üniversite’de Gözlemsel Astronomi’nin gelişmesi için Rektörlüğün de desteği ile Ulupınar Köyü yakınında Çanakkale’ye 10 km uzakta üniversite Gözlemevi’nin kurulmasını sağladı. Bugün Gözlemevi’nde 30, 40, 60 ve 122-cm çaplarında 4 teleskop çalıştırılmaktadır.
Prof. Dr. Osman DEMİRCAN, emekli oluncaya kadar Ulupınar Gözlemevi’nin kurucu müdürü olmuş ve Onsekiz Mart Üniversitesi’nde, Astronomi ve Astrofizik çalışmalarının ivmelenmesinin öncüsü olmuştur. Akademik yaşamı boyunca Prof. Dr. Osman DEMİRCAN otuz kadar ulusal ve uluslararası bilimsel toplantı düzenlemiş, onlarca uluslararası toplantıya bilimsel katkı sunmuş, binlerce lisans öğrencisi, otuz kadar lisans üstü öğrencisi yetiştirmiş, örnek kişiliğiyle sayısız öğrencinin hayatına dokunmuştur. Astronomi ve Astrofizik alanında 300 kadar ulusal ve uluslararası bilimsel yayın ve 10‘un üzerinde kitap ile literatüre önemli katkıda bulunmuştur. Özellikle 2017-2022 yılları arasında meslektaşı Prof. Dr. Edwin BUDDING ile birlikte yazdıkları, dünya üniversitelerinin kütüphanelerine giren “A Guide to Close Binary Systems” kitabı, bu alanda kullanımına hâlâ gereklilik duyulan Prof. Dr. Zdenek KOPAL’in 1959 tarihli “Close Binary Systems” kitabının güncellenmiş halidir.
Prof. Dr. Osman DEMİRCAN, birçok bilimsel projeyle ülkemizde bilimin gelişimine katkı sunmuştur. Uluslararası literatüre yaptığı katkı yanında, ülkemiz üniversite yapısının gelişiminde de dekanlık, rektör danışmanlığı ve rektör yardımcılığı gibi görevlerde hizmet vererek aktif olarak katkı sunmuştur. Prof. Dr. Osman DEMİRCAN emeklilik döneminde sosyal sorumluluk projeleri üstlenmiş, Suluca Bilim Kampının kuruculuğunu yapmış, Yeni Kuşak Köy Enstitüler Derneği Çanakkale şubesinin ve Mavi Bilye Doğada Eğitim Gezginleri yürüyüş grubunun kurucu başkanlığını yürütmüştür. Prof. Dr. Osman DEMİRCAN akademik çalışmalarıyla ve bilim toplum etkinlikleriyle ülkemizin aydınlık yürüyüşünde ön saflarda yer almaya devam etmekteydi.
Osman Demircan Gözlemevi’nde 9. Kuruluş Yıldönümü Etkinliği
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ). ÇOMÜ, Osman Demircan-Ulupınar Gözlemevi’nin 9. kuruluş yıldönümü çeşitli etkinliklerle kutlandı. Kutlama programı Ulupınar Gözlemevi’nde Güneş gözlemleriyle başladı. Kutlamaya katılanlar gözlem yaparak Güneş’in üzerinde manyetik alanların oluşturduğu iki leke bölgesi ve plazma fışkırmalarına şahit oldular. Katılımcılar Güneş saatini de yerinde inceleyerek açıklamaları dinlediler. Kutlamaya katılanlar havanın da güzel olmasını fırsat bilerek doğa yürüyüşü yaptı. Pilav-ayran ikramının ardından bilgilendirme toplantısı ve konferans gerçekleştirildi. Bilgilendirme toplantısında konuşan Ulupınar Gözlemevi Müdürü Prof. Dr. Osman Demircan, Gözlemevi’nin üniversitenin bir araştırma laboratuarı olduğunu ve ÇOMÜ Astrofizik Araştırma Merkezi’nin kullandığı bu laboratuarda altyapının büyük ölçüde projeler ve bağışlar ile sağlandığını belirtti. Prof. Demircan, şu an kullanılan 4 teleskop ile havanın açık olduğu her gece sabaha kadar gözlem yapıldığını söyleyerek bir-iki hafta içinde de gözlemevine İstanbul Üniversitesi ile ortak 5. teleskopun kurulacağının müjdesini verdi. Demircan, 20 yüksek lisans ve doktora öğrencisinin tez çalışmalarını Gözlemevi’nde yaptığını söyledi.
GÖZLEMEVİ ULUSLARARASI BİLİME ÖNEMLİ KATKILAR SUNUYOR
Gözlemevi’ndeki teleskoplarla 10 uluslararası projeye veri oluşturduklarını, çok sayıda yabancı araştırma gruplarıyla ortak projeler ve yayınlar yaptıklarını vurgulayan Demircan, şu anda Çek Cumhuriyeti’nden iki bilim adamının ortak araştırma kapsamında bir ay süreyle gözlemevinde bulunduklarını da sözlerine ekledi. Gözlemevi’nde yapılan gözlemler sonucu yedi tane yıldız keşfedildiğini, yazdıkları bir ders kitabının Cambridge Üniversitesi yayınları arasında basıldığını, yapılan uluslararası bilimsel toplantı organizasyonlarına katkı vererek 2002’de ÇOMÜ’de düzenledikleri bir toplantının benzerini Temmuz 2011’de Slovakya’da düzenleyeceklerini aktaran Demircan, bu gibi çalışmalarla gözlemevinin uluslararası bilime önemli katkılar sunduğunun da altını çizdi. Prof. Demircan Gözlemevi’nin aynı zamanda Çanakkale’de bilim turizmine de hizmet ettiğini dile getirerek çevre okulların da Gözlemevi’ni ziyaret ettiklerini söyledi. Demircan’ın konuşmasının ardından Astrofizik Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyelerinden Doç. Dr. Faruk Soydugan, 45 dakika süren sunumunda, araştırma yaptıkları astrofizik konularında teknik bilgiler verdi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nden gelen 40 öğrencinin de katılımıyla tüm katılımcılara Gözlemevi yetkililerinin rehberliğinde iki teleskop ile gökyüzü tanıtılarak farklı gökcisimleri gösterildi. Ulupınar Gözlemevi’nin 9. kuruluş yıldönümü kutlamalarına ÇOMÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Abdullah Kelkit, Fizik Bölümü Öğretim Üyeleri, öğrenciler ve Çanakkale halkı katıldı.
Çanakkale başta olmak üzere, Türkiye’nin her yerinde duyarlı uzay bilimi, mübadele, Troya medeniyeti, 1915 Çanakkale Savaşı çığlığı, çevre, doğal hayat, kültür ve Yeni Kuşak Köy Enstitüsü gibi alanlarda da emekli olduktan sonrada çalışmalarını sürdüren; (bu gün ortak dostumuz Yusuf Ay’da aldığım bir acılı haber beni çok sarstı) değerli dostum Osman Demircan hocanın, 28 Kasım 2023’de ölüm haberi tüm sevenlerini ve Gökbilim dünyasını ve öğrencilerini çok üzdü. Işığın bol olsun dost…
Çanakkale ve kültür-bilim dünyası, seni asla unutmayacak ve anılarımızda hep yaşayacaksın…
Kaynak: www.dursunozden.com.tr
